Ostatnimi czasy, zarówno w Polsce jak i innych krajach Europy, coraz większą popularnością cieszą się oszustwa oparte na schemacie, w którym wyłudzacze podają się za osoby sprzedające nieruchomości lub pośredniczące w ich obrocie. Dlatego tak ważne jest, by wiedzieć jak się chronić, jak działa VPN oraz co robić, gdy rzeczywiście padnie się ofiarą takiego oszustwa.

Jak działają przekręty wykorzystujące rynek nieruchomości?

W ciągu ostatnich kliku tygodni, w wielu państwach Europy, zaroiło się od przypadków wyłudzeń pieniędzy lub danych osobowych, które pozyskiwano od niczego niespodziewających się ofiar. Oszuści korzystali w tym celu z cyfrowych platform służących do handlu nieruchomościami.

Wykorzystując rzeczywiste i dające się w łatwy sposób zweryfikować dane, cyberprzestępcy podawali się za właścicieli istniejących lokali lub działek, które wystawiali na sprzedaż w Internecie. I choć niektóre z ofiar rzeczywiście próbowały sprawdzać, czy nie padają ofiarami oszustwa, ich oprawcy byli na to przygotowani – uiszczając uprzednio odpowiednią opłatę, wyłudzacze pozyskiwali informacje na temat faktycznych właścicieli danych nieruchomości lub osób pośredniczących w ich obrocie w odpowiednich urzędach, by następnie z nich skorzystać w celu zamaskowania swojej tożsamości. W wielu przypadkach taki fortel był wystarczający, by uśpić czujność ofiar, które dokonywały wpłat na konta oszustów (w ramach zaliczek lub przedpłat) albo udostępniały swoje dane osobowe (w celu rozpoczęcia procesu kupna lub rezerwacji), które następnie były wykorzystywane w innych przekrętach.

Podobno, według niektórych ekspertów, w ramach przeprowadzania tego typu przekrętów, mogą być wykorzystywane technologie oparte na sztucznej inteligencji. Co więcej, operacje, którymi pieniądze były przekazywane na rzecz oszustów, często były przeprowadzane za pośrednictwem stron internetowych, które były w tym celu specjalnie przygotowywane przez hakerów, co uniemożliwiało namierzenie cyberprzestępców znanymi i sprawdzonymi policyjnymi metodami.

Sygnały alarmowe wskazujące, że dana oferta może być oszustwem

Aby w porę zdać sobie sprawę z tego, że dana oferta rzeczywiście może być przekrętem, warto jest wiedzieć, na co należy zwracać uwagę.

• Pośpiech

Większość internetowych oszustw opiera się na wywieraniu dużej presji, aby nie pozostawić swoim ofiarom czasu potrzebnego do namysłu i przejrzenia schematu oszustwa. Jeśli ktoś kontaktuje się z Tobą bez zapowiedzi, w przypadkowym momencie, i nalega na błyskawiczną reakcję z Twojej strony, możesz z dużą dozą prawdopodobieństwa zakładać, że padasz ofiarą wyłudzenia lub innej zwodniczej praktyki.

• Coś jest zbyt piękne, aby było prawdziwe

Jeśli coś jest zbyt piękne, aby było prawdziwe, najprawdopodobniej tak właśnie jest. Nie ufaj ofertom ani procedurom, które znacząco odbiegają od ogólnie przyjętych standardów – rzeczy, które przebiegają w określony, zgoła podobny sposób lub których koszty są do siebie zbliżone, mają ku temu dobry powód. Jeśli dostrzegasz cokolwiek, co w zaskakującym czy wyjątkowym stopniu odbiega od tego, co obserwujesz na co dzień, możesz zacząć coś podejrzewać.

• Błędy logiczne lub językowe

Wszelkiego rodzaju błędy językowe, składniowe i nielogiczne nieścisłości bardzo często są pierwszym sygnałem ostrzegawczym, że coś z daną ofertą jest nie w porządku. Ponadto, jeśli adres mailowy, z którego ktoś się z Tobą kontaktuje lub adres witryny, na którą Cię odsyła, wygląda dziwnie lub nietypowo, może być to znak, że działa w złej woli.

Najczęstsze formy oszustw związanych z rynkiem nieruchomości

Mimo tego, że cyberprzestępcy nie marnują czasu i nieustannie wymyślają coraz to nowsze i odkrywcze sposoby na oszukiwanie swoich ofiar, najczęściej przyświeca im jeden z dwóch poniższych celów. Warto się z nimi zapoznać, by wiedzieć, na co zwracać uwagę, a w efekcie nie ułatwiać wyłudzaczom wyciągania od siebie pieniędzy ani informacji.

Wyłudzanie pieniędzy

Tworząc fałszywe i atrakcyjne oferty wynajmu, oszuści starają się zwabić ofiary, które następnie przekonują do przesyłania (często niemałych) kwot pieniężnych. Z reguły czynią to pod pretekstem pokrywania kosztów pośrednictwa, opłaty rezerwacyjnej lub zadatku. Po otrzymaniu przelewu cyberprzestępcy znikają jednak bezpowrotnie.

Jak chronić się przed tego typu oszustwami?

• Zweryfikuj jak najwięcej informacji – sprawdź kto jest właścicielem danej nieruchomości oraz firmę mającą pośredniczyć w danej transakcji, mając na uwadze, że niektóre z tych informacji stosunkowo łatwo jest sfałszować lub wykraść.

• Wstrzymaj się – nie przekazuj żadnych pieniędzy, dopóki nie zostanie podpisana jakakolwiek umowa ani nie spotkasz się osobiście z pośrednikiem lub właścicielem nieruchomości, która cię interesuje.

• Unikaj niezabezpieczonych płatności – nie dokonuj przelewów bankowych ani żadnych innych płatności za pośrednictwem stron i serwisów, co do których nie możesz mieć stuprocentowej pewności, iż są zweryfikowane i uczciwe. Nigdy nie płać też za pomocą kryptowalut ani kart podarunkowych.

Phishing

Choć w żadnym wypadku phishing nie jest dla internautów zjawiskiem nowym, cyberprzestępcy próbują teraz wykorzystywać powagę, z jaką wiąże się handel nieruchomościami i wyłudzać od swoich ofiar najróżniejsze dane osobowe, które będą mogli sprzedać lub których będą mogli później użyć w celu przeprowadzania innych cyberprzestępstw.

Jak chronić się przed tego typu oszustwami?

• Dokładnie zweryfikuj osobę, która się z Tobą kontaktuje – w miarę możliwości spróbuj prześwietlić swojego korespondenta – w tym celu możesz spróbować skontaktować się z biurem lub firmą, w której ta osoba rzekomo pracuje, w celu upewnienia się, czy rzeczywiście tak jest.

• Nie daj się presji czasu – wiele oszustw phishingowych opiera się na schemacie, w którym Twoja reakcja musi być natychmiastowa. Z tego względu nie podejmuj żadnej decyzji pochopnie i przed podjęciem jakichkolwiek działań dobrze się zastanów, czy procedura, w której masz właśnie wziąć udział, nie wydaje się w jakimkolwiek stopniu podejrzana.

• Zawczasu zadbaj o swoje bezpieczeństwo – w celu minimalizowania ryzyka kradzieży danych, podejmij takie kroki jak korzystanie z sieci VPN i weryfikacji dwustopniowej (2FA). Pamiętaj też, aby używać wyłącznie silnych, niepowtarzalnych haseł.

Co zrobić, aby odzyskać pieniądze?

Jeśli padniesz ofiarą wyłudzenia, zdecydowanie nie warto jest próbować działać na własną rękę. W większości przypadków próby samodzielnego znalezienia oszustów mijają się z celem i mogą być z góry skazane na porażkę. Najczęstszym problemem, jaki możesz napotkać, będzie uzyskanie danych osobowych oszustów, które nie zostaną tak po prostu udostępnione przeciętnej osobie fizycznej, ze względu na rozporządzenie o ochronie danych osobowych (RODO).

Najprawdopodobniej oszuści będą też działać z ukrytego adresu IP, znajdującego się poza granicami Unii Europejskiej, by jak najbardziej utrudnić poszkodowanym i Policji próby doprowadzenia ich przed wymiar sprawiedliwości. Najlepszym co możesz zrobić, gdy staniesz się ofiarą cyberprzestępstwa, jest zgłoszenie sprawy na Policję. Udzielając jej wszelkich informacji, którymi dysponujesz, znacząco zwiększysz szanse na schwytanie oszustów i wyegzekwowanie od nich zwrotu poniesionych kosztów oraz uzyskanie odszkodowania.